الف ) آواها منطقهی کتول شرقیترین مناطق تبریزبان و از اصلیترین بلوک استرآباد قدیم محسوب میشود. نزدیکی و همجواری با ترکمن صحرا و خراسان به غنای فرهنگی و هنری آن افزوده است . واژهی کتول را بعضی از اهالی قلم ، واژهای سنسکریت به معنای ” نگهبان قلعه ” و هم ریشه با کلمهی ” کوتوال ” گرفتهاند . و عدهای هم این واژه را تبری و به معنای ” شیب ” آوردهاند . اساس ساختار موسیقی مقامی کتولی بر پایهی سه مقام آوازی به نامهای ” هرایی ” ، ” راستِ مقام ” و “کلّهکش” استوار است. خنیاگران کتولی از دیرباز این سه مقام را بر اساس سلیقه و ذوق فردی و با اتکا به سنت بداهه با توجه به چگونگی بلندی و یا کوتاهی جملات آن به هنگام اجرا می نواخته اند. این مقام های سه گانه سرچشمه ی مقامات دیگری شدند که به نام پدید آورندگانشان موسوم بودند . مثلاً ” مقام علیمحمد صنم” ، ” مقام یحیی گالش ” و یا ” مقام حسنخانی ” که وجه تمایز آنها در اجرای پرشتابتر و سریعتر آنان است. به این صورت که راست ِ مقامها پرشتابتر ، سریعتر و کوتاهترند و هراییها و کلّهکشها کشیدهتر و سنگینتر و طول جملات آنان از راستِ مقامها و بلندتر میباشد. بنابراین هرایی مقدمه و پیش درآمد آهنگهای کتولی و پس از آن راست مقامها و سپس کلّهکشها اوج موسیقی کتولی میباشند. بخش دیگری از موسیقی آوازی کتولی منظومههاست ، که منظومههای “عباس مسکین ” و ” , ...ادامه مطلب