۷۰ عکس برتر تلسکوپ فضایی هابل را یک‌جا ببینید

تلسکوپ فضایی قدرتمند و کهنه‌کار هابل این روزها ۳۲ ساله شده است. این رصدخانه‌ی بزرگ نجومی که در ۲۴ آوریل ۱۹۹۰ (۴ اردیبهشت ۱۳۶۹) پرتاب شد، تا کنون از اجرام بی‌نظیری در اعماق کیهان عکس گرفته و مجموعه‌ی وسیعی از تصاویر حیرت‌انگیز را در اختیار ما قرار داده است. انتخاب بهترین تصاویر از میان انبوه تصاویر ارزشمند هابل کار دشواری است اما در این‌جا به مناسبت ۳۲ سالگی هابل، برخی از مهم‌ترین تصاویر نمادین این رصدخانه‌ی فضایی را قرار داده‌ایم تا به ۷۰ عکس شاخص آن یک نگاه کلی داشته باشید. هرچند جیمز وب با رصد در طیف فروسرخ، چشم ما را به بسیاری از نادیدنی‌های کیهان باز خواهد کرد اما تلسکوپ ارزشمند هابل همچنان قرار است با تصاویر خود ما را شگفت‌زده کند. از دنباله‌دارها گرفته تا کهکشان‌های دوردست و بسیاری از اجرام فضایی دیگر، گزینه‌های درخشانی هستند که توسط تلسکوپ هابل در ژرفای فضا رصد شده‌اند و این ابزار علمی قدرتمند از آن‌ها عکس گرفته است. اَبَرحباب هابل Credit: NASA, ESA, V. Ksoll and D. Gouliermis (Universität Heidelberg), et al.; Processing: Gladys Kober (NASA/Catholic University of America) در این عکس، ابرهای پر از گاز و یک «اَبَرحباب عجیب» دیده می‌شوند. سحابی یا ابر گازی معروف به N44 در کهکشانی نزدیک به نام «ابر ماژلانی بزرگ» (Large Magellanic Cloud) قرار دارد. در این تصویر گاز هیدروژن را می‌بینید که در تاریکی می‌درخشد، همراه با خطوط تاریک غبار و همچنین ستارگانی که در رده‌های سنی متفاوت و در ساختاری پیچیده‌ قرار دارند. این مجموعه تقریبا ۱۷۰ هزار سال نوری از زمین فاصله دارد. نخستین نور Credit: Left: E. Persson/Las Campanas Observatory/Observatories of the Carnegie Institution of Washington; Right: NASA/ESA/STScI پیش از اینکه هابل بتواند عکس‌های باورنکردنی از کیهان ثبت کند، درست مانند کاری که اکنون تلسکوپ جیمز وب در حال انجام آن است، نخستین کار تلسکوپ این بود که ابزارهای خود را آزمایش کند و مطمئن شود که همه چیز درست کار می‌کند. در سمت راست، نخستین عکس گرفته شده توسط هابل است و روی ستاره‌ی HD96755 از قدر ۸.۵ در خوشه‌ی ستاره‌ای NGC 3532 متمرکز شده است. در سمت چپ هم تصویری از همان بخش آسمان است که توسط یک تلسکوپ زمینی گرفته شده است. این عکس که با استفاده از دوربین سیاره‌ای میدان گسترده‌ی هابل گرفته شده و در ۲۰ می ۱۹۹۰ (۳۰ اردیبهشت) منتشر شد، دید بهتر هابل را در مقایسه با رصدخانه‌های روی زمین نشان می‌دهد که در آن‌ها جو زمین می‌تواند دید تلسکوپ را مسدود کند. این هدف اولیه همچنین برای کمک به فوکوس کردن تلسکوپ درنظر گرفته شده بود. ناسا در بیانیه‌ای گفته بود: «حتی با درنظر گرفتن انحراف در آینه‌ی هابل، تصویر تلسکوپ فضایی (سمت راست) وضوح بیشتری نسبت به آنچه که به‌طور کلی با رصدهای زمینی امکان‌پذیر بود، ارائه می‌کند.» شمشیر ستاره‌ای Credit: ESA/Hubble & NASA, B. Nisini به‌نظر می‌رسد که یک شمشیر شعله‌ور آبی در یک عکس تازه که توسط هابل گرفته شده است، قلب کیهانی غول‌پیکری را سوراخ می‌کند. این «شمشیر» از جت‌های دوقلوی گاز بسیار داغ و یونیزه تشکیل شده است که از قطب‌های مخالف یک ستاره‌ی تازه متولد شده به نام IRAS 05491+0247 به فضا پرتاب می‌شوند. به گفته‌ی اعضای تیم هابل، قلب در این عکس در حقیقت ابری از گاز و گردوغبار است که پیش‌ستاره را دربر گرفته است. این برهم‌کنش چشمگیر میان جت‌ها و ابرها، یک منظره‌ی آسمانی تماشایی را ایجاد می‌کند که به نام «شیء هربیگ-هارو» (Herbig-Haro Object) شناخته می‌شود. آنچه در این‌جا توسط هابل تصویربرداری شده است HH111 نام دارد که در فاصله‌ی ۱۳۰۰ سال نوری از زمین و در صورت فلکی «شکارچی» (Orion) یا «جبار» قرار گرفته است. سحابی خرچنگ جنوبی Credit: NASA/ESA/STScI تیم هابل این عکس از «سحابی خرچنگ جنوبی» (Southern Crab Nebula) به شکل ساعت شنی را به مناسبت بیست‌ونهمین سالگرد آغاز به کار خود و در سال ۲۰۱۹ منتشر کرد. با سحابی خرچنگ موجود در صورت فلکی «ثور» (Taurus) یا «گاو» اشتباه گرفت. سحابی خرچنگ جنوبی ساختار متقارن زیبایی است که توسط یک منظومه‌ی ستاره‌ای دوتایی ناهموار ایجاد شده است. در این منظومه یکی از ستاره‌ها قبلا منفجر شده و به یک کوتوله‌ی سفید تبدیل شده است. سحابی میگو Credit: NASA, ESA, and J. Tan (Chalmers University of Technology); Processing; Gladys Kober (NASA/Catholic University of America) تلسکوپ فضایی هابل نمایی خیره‌کننده از سحابی میگو را که در اعماق فضا شناور است، ثبت کرده است. سحابی «میگو» (Prawn) که به‌طور رسمی با نام IC 4628 شناخته می‌شود، یک سحابی نشری است که در فاصله‌ی ۶۰۰۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی عقرب قرار دارد. سحابی‌ها یا ابرهای گاز وغبار میان‌ستاره‌ای به‌دنبال انفجارهای عظیم ستاره‌ای شکل می‌گیرند. به نوبه‌ی خود، این ماده‌ی میان‌ستاره‌ای به ستارگان جدید حیات می‌بخشد. IC 4628 با گستردگی بیش از ۲۵۰ سال نوری، یک مهدکودک ستاره‌ای عظیم است که در آن ستارگان جدید در حال شکل‌گیری هستند. دانشمندان آن را به‌عنوان یک سحابی نشری (گسیلی) طبقه‌بندی می‌کنند زیرا گاز آن توسط تابش ستارگان مجاور انرژی گرفته یا یونیزه شده است. طبق اعلام ناسا، در سحابی میگو طی این فرآیند الکترون‌هایی تولید می‌شود که انرژی جذب شده را به شکل نور فروسرخ دوباره ساطع می‌کنند. میدان دید فراژرف هابل Credit: NASA/ESA/Hubble/STScI یکی از مشهورترین تصاویر هابل مربوط به میدان دید فراژرف این تلسکوپ است که انبوهی از دورترین کهکشان‌های مشاهده شده را در خود ثبت کرده است. این تصویر روی بخشی از آسمان زوم کرده که شامل حدود ۱۰ هزار کهکشان است که تا ۱۰ میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارند. ستاره‌شناسان این تصاویر را برای نگاه کردن به گذشته و مطالعه‌ی منشأ و تکامل کیهان استفاده می‌کنند. میدان میراث هابل Credit: NASA, ESA, University of Califo آموزش آشپزی و مطالب جالب جدید...