میهمانی قطر در نمایشگاه کتاب تهران؛ صنعت نشر ایران چگونه می‌تواند از این فرصت بهره ببرد؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، قطر اولین کشوری است که توانسته است در خاورمیانه، میزبانی جام جهانی فوتبال را از آنِ خود کند. قطری‌ها در این ماه‌ها تمام تلاش خود را کرده‌اند تا چهره‌ای جدید از میزبانی جام جهانی ارائه دهند. طراحی و ساخت ورزشگاه‌های پیشرفته که در آن، به تمامی جزئیات توجه شده است، ظاهراً قطر را به میزبانی بی‌بدیل  برای جام جهانی و البته گردشگری تبدیل کرده است، حالا چند روزی است که میزبان جام جهانی، میهمان نمایشگاه کتاب تهران شده است.قطر که در یک دهه گذشته تلاش کرده است با استفاده از تکنولوژی و برنامه‌ریزی، در حوزه‌های مختلف دستی برتر در منطقه را به دست بیاورد، در حوزه نشر نیز این تکاپو را داشته است تا با ارتقای سطح کیفی نشر خود و ارتباط با ناشران بین‌المللی از کشورهای مختلف، زمینه‌های رشد این صنعت را در کشور خود فراهم کند، در همین راستا، نمایشگاه کتاب دوحه که پیش‌تر به‌صورت دوسالانه برگزار می‌شد، در زمان حاضر به‌واسطه حضور ناشران قدرتمند، به یکی از رویدادهای مهم منطقه‌ای و بین‌المللی برای فعالان نشر به‌شمار می‌آید.با همه این‌ها، قطر را می‌توان یکی از بازارهای ناشناخته برای عرضه کتاب‌های ایرانی به‌شمار آورد. با وجود بستر مناسب برای عرضه آثار ایرانی، این بازار برای ناشران کشور به‌عنوان بازار درجه‌یک به شمار نمی‌آید؛ این در حالی است که وجود وجوه مشترک متعدد به‌ویژه از منظر دینی، بازار این کشور را می‌تواند به یکی از مقاصد اصلی نشر ایران تبدیل کند، حال پرسش اینجاست؛ نشر ایران برای ورود به بازار قطر با چه امتیازاتی روبه‌روست و چطور می‌تواند از فرصت حضور این کشور به‌عنوان میهمان ویژه نمایشگاه بهره ببرد؟برنامه‌ریزی قطر برای تحول صنعت نشرصفا امیری، مدیر نشر براق، از جمله فعالان نشر ایران است که به عرضه کارهای خود میان کشورهای منطقه پرداخته است و شناخت خوبی از ظرفیت‌های نشر منطقه دارد. او در گفت‌وگو با تسنیم، ضمن اشاره به جایگاه فرهنگی کشور قطر میان کشورهای عربی می‌گوید: نمایشگاه دوحه قطر بیش از 40 سال قدمت دارد، اما در مقایسه با نمایشگاه‌هایی مانند بیروت در لبنان و قاهره در مصر کمتر شنیده شده است. زمانی که می‌خواهیم قطر را به‌لحاظ جایگاه فرهنگی بررسی کنیم، باید به چند نکته توجه داشته باشیم؛ نخست، بخش فرهنگی ثبت‌شده قطر در قیاس با دیگر کشورها در چه جایگاهی قرار دارد؟ موضوع دیگری که باید مدّ نظر قرار دهیم، جمعیت این کشور است و این‌که؛ چند درصد از این جمعیت می‌تواند وارد حوزه نشر شود؟ مساحت این کشور از دیگر موضوعات مهمی است که در این زمینه باید به آن پرداخت، این‌که؛ وضعیت استراتژیکی دارد یا خیر؟... این‌ها مسائلی است که می‌تواند روی هر صنعتی مؤثر باشد، از جمله صنعت نشر.تکنولوژی در خدمت فرهنگ؛ نهضتی که نشر قطر را دگرگون کرداو با بیان اینکه فضای فرهنگی قطر تاکنون بیشتر به این صورت درون‌گرا بوده است، می‌افزاید: این رویکرد در 15 سال اخیر تغییر کرد. قطر، نمایشگاه کتاب دوحه را تا 15 سال پیش به‌صورت دوسالانه برگزار می‌کرد، به همین خاطر بسیاری علاقه‌مند به برنامه‌ریزی برای حضور در این رویداد نبودند، اما قطر از 15 سال پیش به این سو، با توجه به ثروتی که دارد، تلاش کرده است در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت نشر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری هنگفتی انجام دهد؛ به همین دلیل از 15 سال پیش تاکنون ما شاهد رشد کشور قطر در حوزه نشر هستیم، نهضتی در این زمینه راه افتاده است و هیئت کتاب دوحه روز به روز قوی‌تر عمل می‌کند.امیری با بیان اینکه بدون تردید یکی از نقاط قوت هر نشری سنت‌های به‌جامانده در جامعه هر کشوری است، اضافه می‌کند: ما در قطر کمتر شاهد این مسئله هستیم؛ به این دلیل که فضای این کشور به‌صورت متمادی تغییر و حکومت‌های مختلفی را تجربه کرده است، به‌خلاف ایران که اگر در دوره‌ای مورد استیلای اعراب یا مغول‌ها و دیگر اقوام قرار گرفته، پس از مدتی به اصالت خود برگشته و آن را حفظ کرده است؛ به همین جهت میراث بسیاری از گذشته دارد. کشوری که چنین میراثی دارد، در تولید محتوا می‌تواند قوی‌تر از دیگران عمل کند، این موضوع در قطر چندان دیده نمی‌شود و از این جهت چیزی برای رقابت در دست ندارد.دست برتر ایران در بازارهای نشر منطقهمدیر نشر براق با اشاره به برنامه‌ریزی‌های قطر برای توسعه زیرساخت‌های صنعت نشر و ارتقای کیفیت آن می‌گوید: قطر برای پُر کردن این خلأ دارد خوب عمل می‌کند؛ به این شکل که برای ارتقای فضای نشرشان، نمایشگاه دوحه را ایجاد کردند و با صرف هزینه، تلاش کردند ناشران معتبر جهانی را به این رویداد فرهنگی دعوت کنند؛ ناشرانی که دیگر کشورها تمایل به ایجاد ارتباط با آنها دارند، در واقع قطر در این زمینه کوشیده است حلقه واسط برای ارتباط بین این ناشران باشد.به‌گفته امیری؛ از دیگر اقداماتی که قطر طی این سال‌ها برای ارتقای صنعت نشر خود به‌کار گرفته، حمایت از قراردادهایی است که در ایام برگزاری نمایشگاه دوحه بین ناشران بسته می‌شود؛ به همین دلیل دیگر ناشران تمایل دارند قرارداد خود را در این نمایشگاه ببندند تا از این امتیازات بهره‌مند شوند. از سوی دیگر، قطر کانالی بین‌المللی طراحی کرده است که در آن تلاش کرده است همه بخش‌های بین‌الملل منتفع شوند. علت اصلی این‌گونه اقدامات، ارتقای صنعت نشر آن کشور است؛ به‌طوری که طی سال‌های گذشته نشر قطر به‌صورت مستقیم و با ارتباط با ناشران بزرگ دنیا، روز به روز در حال ارتقای سطح کیفی خود و بهبود وضعیت خود است.مدیر نشر براق در پاسخ به این پرسش که آیا حضور قطر در نمایشگاه کتاب تهران می‌تواند برای نشر ایران مفید باشد یا خیر، می‌گوید: با توجه به اینکه ارز خارجی برای ما گران‌قیمت است و حضور در نمایشگاه‌های دوردست هزینه‌بر است، بازار کتاب قطر می‌تواند یکی از بازارهای جذاب برای ناشران ایرانی باشد، از سوی دیگر، وجود اشتراکات فرهنگی میان ایران و قطر منجر به این می‌شود که حضور در نمایشگاه کتاب هر دو کشور برای ناشران جذاب آموزش آشپزی و مطالب جالب جدید...