به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،
مسجد'>مسجد در هر محله یا منطقهای، ظرفیتی گرانبها در راستای ارتقای سطح فرهنگی و حل معضلات اجتماعی است،
همچنان که در صدر اسلام نیز کارکردی چندجانبه داشت. بنا بر گواه تاریخ، پیامبر بزرگوارمان در هر مکانی که برای اولین بار حضور مییافت، مسجدی بنا میکرد. در واقع زیر ساخت و عامل اصلى همه تحولات فردى و اجتماعى در سیره نبوى، مسجد بود، نشان به اینکه اولین اقدام آن حضرت در بدو ورود به مدینه، تأسیس مسجدی بود که اکنون با عنوان مسجدالنبی از آن یاد میشود. اهل بیت عصمت و طهارت علیهمالسلام نیز به تبعیت از سیره نبوی، نگاه وسیعی به این مکان مقدس داشتند و از مسجد به عنوان
پایگاهی عبادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی نظامی بهره میبردند. به عنوان نمونه، مسجد کوفه در قلب مرکز زمامداری امیرالمؤمنین علیهالسلام دارای چنین موقعیتی بود؛ مسجدی که در و دیوار آن، گواه خطبههای شورانگیز آن امام بزرگوار است.در دوران معاصر، یعنی دوران شکلگیری نهضت امام خمینی (ره) و به دنبال آن، پیروزی انقلاب
اسلامی ایران،
مساجد به عنوان پایگاههای مردمی نقش بسیار مهمی را در راستای پیشبرد اهداف انقلاب برعهده داشتند. رهبر کبیر انقلاب اسلامی همواره مساجد را محور پیروزیهای بزرگ معرفی میکردند و خود تأکید داشتند «این مساجد بودند که این پیروزى را براى ملت ما درست کرد.» (صحیفه امام، ج13،ص15) در نگاه ایشان، مساجد محلی برای قیام به حق تلقی میشد تا جایی که فرمود «جنگهایى که در اسلام مىشده است، بسیارى از آن از مسجد طرحش ریخته مىشد.» (صحیفه امام، ج8) و نیز جایی دیگر فرمودند «مسجد در اسلام و در صدر اسلام همیشه مرکز جنبش و حرکتهاى اسلامى بود.»سوگوارانه در سالیان اخیر با وجود اهمیتی که این پایگاه عظیم مردمی در راستای تقویت پایههای عبادی، فرهنگی و اقتصادی دارد، شاهد
کاهش کارکرد آنها در محلات بودیم تا زمانی که شیوع ویروس کرونا در این سه سال اخیر بهانهای برای ورود جدی مساجد به عرصههای اجتماعی و اقتصادی محلات را فراهم کرد؛ به این ترتیب پس از مدتها کیفیت کارکرد مساجد را در صحنه عمل مشاهده کردیم.حال در این مجال ابتدا مروری اجمالی بر اهمّ
کارکردهای مساجد در سه سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خواهیم داشت، در وهله بعد نگاهی آماری به فعالیتهای مساجد در این سه ساحت میاندازیم، سپس به معرفی برخی آسیبها و چالشهای مساجد پرداخته و بعد راهکارهایی را برای تقویت کارکرد مساجد ارائه میدهیم.کارکرد فرهنگیهمانطور که اشاره شد، مساجد از صدر اسلام تا کنون دارای کارکرد اجتماعی و فرهنگی با محوریت اقامه نماز بوده است. هدف از فعالیتهای فرهنگی، تقویت باورهای دینی و اعتقادی در نمازگزاران و مردم محله است. در این راستا، از ابزارهای روز همچون فضای مجازی گرفته تا قالبهای هنری میتوان به عنوان ابزار انتقال مفاهیم دینی و فرهنگی یاد کرد. فعالیتهای فرهنگی بسته به نوع مخاطب آن، دارای تنوع است، اما در هر صورت، محوریت آن باید مبتنی بر اقامه نماز و ارزشهای ناب اسلام باشد؛ متأسفانه گاهی فعالیتهای فرهنگی که در مساجد شکل میگیرد، هیچ تناسبی با ارزشهای دینی و انقلابی ندارد و بلکه در مقابل آن قرار دارد و سبب هتک حرمت خانه خدا میشود که در جای خود محل بحث است؛ به عنوان مثال برگزاری مراسمهای خارج از عرف به بهانه جذب نمازگزار به مسجد، از جمله ایام ولادتها و شهادتها که گاهی با موسیقی و یا برهنه شدن برای سینهزنی همراه است. در یک نگاه کلی، فعالیتهای فرهنگی شامل نماز جماعت، قرائت قرآن، آموزش تلاوت و بیان تفسیر قرآن، انواع آموزشهای هنری شامل سرود، نمایش، هنرهای تجسمی، سخنرانی، مشاوره معنوی، جلسات پرسش و پاسخ و سایر موارد است.کارکرد اجتماعیهدف
اصلیِ از تقویت کارکرد اجتماعی مساجد، حل مشکلات اجتماعی محلات و ارتقای سبک زندگی در بستر خانوادهها و حل معضلات خانوادگی و نیز افزایش آگاهی سیاسی است. البته این کارکرد در مناطق مختلف، قالبهای دیگری از جمله کنترل تنشهای اجتماعی در زمینه حفظ وحدت و تقریب مذاهب به خود میگیرد. در یک نگاه کلی، فعالیتهای اجتماعی در مساجد عبارتند از حل اختلافات مردمی، رفع اختلافات خانوادگی، ارتقای سبک زندگی، رشد آگاهیهای سیاسی، مقابله با تهاجم فرهنگی، امر به معروف و نهی از منکر، برطرف کردن مشکلات مسلمانان، رسیدگی به نیازمندان، عیادت بیماران، ترغیب به امر ازدواج و تسهیل آن و ...کارکرد اقتصادیکارکرد اقتصادی مساجد به معنای تأمین نیازهای اولیه نیازمندان محله یا منطقه است. یکی از سنتهای زیبایی که قبلاً به وفور دیده میشد، ایجاد صندوق قرضالحسنه و اعطای وام به نیازمندان بود که اکنون به دلایلی همچون تورم شدید اقتصادی کمی رنگ باخته است. در واقع زمانی که میزان درآمد افراد جامعه کاهش مییابد و تورم موجب میشود که اشخاص، سطح بیشتری از درآمد خود را صرف امور جاری و متعارف زندگی کنند، در چنین شرایطی از منابعی که پیش از این صرف اموری مانند قرضالحسنه میشد، کاسته میشود. در کنار آن، تهیه بستههای معیشتی از دیگر اقدامات مؤثری است که در زمینه تقویت کارکرد اقتصادی مؤثر است. این مسئله از زمان شیوع بیماری کرونا به صورت فزاینده در مساجد شکل گرفت و در قالب نهضت مواسات، ثمرات خاص خود را به همراه داشت. اما در این بین عمده نقصانهایی که در مساجد وجود دارد، به زیرساختهایی از جمله زیرساختهای فیزیکی ــ سختافزاری و نیز زیرساختهای نرمافزاری و برنامهای مربوط میشود. این موارد سبب بروز چالشهایی از جمله عدم جذب حداکثری به ویژه در قشر جوان و نوجوان ما و در سطحی دیگر سبب بروز معضلات اجتماعی و در نگاهی کلی، موجبات افت کارکردهای مساجد را فراهم کرده است.طبق آمار سازمان تبلیغات اسلامی، 72 هزار مسجد و بر اساس آمار دیگری، 80 هزار مسجددر کشور داریم که با این حساب، به ازای حداقل هر 1041 نفر یک مسجد داریم. در این بین شهر سنندج بیشترین میزان مسجد را به خود آموزش آشپزی و مطالب جالب جدید...
ما را در سایت آموزش آشپزی و مطالب جالب جدید دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : موزیک دان ash بازدید : 60 تاريخ : چهارشنبه 28 ارديبهشت 1401 ساعت: 20:45