تحقیق در مورد درمان اعتیاد با متادون

درمان اعتیاد با متادون

تحقیق در مورد درمان اعتیاد با متادون

درمان اعتیاد با متادون

مقدمه

امروزه انواع آسیب های اجتماعی اعتیاد به مواد مخدر یکی از شاخصه مهم ترین آسیب های اجتماعی در کشور به شمار می آید. رشد روز افزون گرایش جوانان و نوجوانان به اعتیاد در جامعه ما و مصرف مواد مخدر این معضل اجتماعی را به یک بحران تبدیل نموده است. از آنجا که میانگین سن ابتلا به اعتیاد به شدت کاهش یافته است این امر آثار و پیامدهای بسیار نگران در جامعه خواهد داشت و به پیچیدگی مسائل اجتماعی می افزاید. بر اساس  آمارهای موجود ایران یکی از جوان ترین جوامع دنیاست بطوریکه ۶۰ درصد افراد آن زیر ۳۰ سال هستند و بدون تردید این گروه از جامعه بیشتر در معرض آسیب های اجتماعی قرار میگیرند. اعتیاد به مواد مخدر که به عنوان یک نابسامانی اجتماعی تلقی می شود پدیده ای است که آن را برای هستی سوز نام نهاده اند. زیرا ویرانگری های حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیاری از ارزش ها و هنجارهای فرهنگی – اخلاقی میگردد. و  سلامت جامعه را به مخاطره می اندازد.

اعتیاد را به عادت کردن، خو گرفتن و خود را وقف عادتی نکوهیدده کردن تعریف نموده اند و در تعریف دیگر اعتیاد ابتلای اسارت آمیز به ماده مخدر که از نظر جسمی یا اجتماعی زیان آور بوده نامیده می شود.

درمان اعتیاد با متادون

با توجه به عوارض و پیامدها و تأثیر اعتیاد  بر فرد، خانواده، و اجتماع، خطر اعتیاد بیشتر – آسیب پذیری بر منابع، انسانی است و چون منابع انسانی از عوامل زیربنایی پیشرفت و تعالی در جوامع بشری بشمار می رود و ناکارآمدی منابع انسانی، عوارضی چون عدم اعتماد به نفس، عدم تعادل روانی و ضعف اعتقادات و باورهای دینی و موجب تزلزل در نظام اجتماعی می گردند. بدیهی است که جامعه مبتلا به آن فرصت توفیق و سعادت و پیشرفت را از دست داده است.

درمان اعتیاد با متادون

تا دهه پنجاه شمسی در ایران ترک اعتیاد معتادین با روش صرف سم زدایی (پاک نمودن بدن از مواد مخدر) انجام می شد در این روش فقط وابستگی فیزیکی معتاد به مواد مخدر با روشهای دوری معتاد از مواد مخدر، یا ترک تدریجی میزان مصرف مواد مخدر در وی انجام می شد در این روش چه فرد معتاد داوطلب ترک بود و یا به اجبار مبادرت به ترک می نمود خود بعلت وابستگی روانی عود مجدد و تمایل به مصرف در معتادین بصورت مکرر مشاهده می گردید در دهه پنجاه، استفاده از روش استفاده از دارو جایگزین متادون بصورت محدود در برخی از زندانهای کشور از جمله زندان عادل آباد شیراز  انجام شد این طرح مورد استقبال قرار نگرفت و استمرار نیافت از دهه ۸۰ شمسی درمان با معتادان بصورت پایلوت در چند درمانگاه در سطح تهران و معدودی شهرهای دیگر انجام شد در سال ۱۳۸۱ به تدریج آثار مثبت این درمان بر کاهش رفتارهای پر خطر مانند اعتیاد تزریقی و نیز بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی آن مشهود گشت. اکثر مطالعات حاکی از آن است که t.m.m یا درمان با متادون در کاهش میزان مصرف مواد طول مدت عاری بودن از دارو ، میازن ارتکاب جرایم در میان معتادان و کاهش میزان بستری های بیمارستانی برای سم زدایی بسیار مؤثر بوده است.

درمان اعتیاد با متادون

امروزه تمامی جوامع انسانی به انحاء مختلف با معضل مواد مخدر و اعتیاد رو به رو هستند و از قرن هفدهم به بعد و در کشورها و ملل مختلف تاریخ شاهد انواع مقاومت ها، مبارزه ها دولتی، مردمی در مقابل مواد مخدر بوده است و جهت مقابله با تولید، توزیع و عرضه مواد مخدر، پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر و درمان اعتیاد روشهای سنتی، نظامی ، فرهنگی، علمی اجرا شده و امروزه مباحثی چون بیمار انگاری معتادین، جرم زدایی از برخوردها با اعتیاد ، موضوع کاهش آسیب ها سوء مصرف مواد مخدر، تلقی اعتیاد به یک نوع وابستگی مطرح است و نگاه و دید به موضوع اعتیاد و مواد مخدر تفاوت های چشمگیری یافته است و در این مقاله سعی شده نگاه اجمالی روش درمان اعتیاد با استفاده از داروهای جایگزین ارائه نموده و به کلیات استفاده از برنامه درمانی کاهش آسیب اعتیاد به نام متادون تراپی پرداخته می شود.

درمان اعتیاد با متادون

t.m.m  یک برنامه کاملاً مقرون به صرفه می باشد که مهمترین نقاط مثبت آن عبارت از :

• کاهش استفاده از مواد مخدر به خصوص مصرف تزریقی آن.
• کاهش استفاده از سایر داروهای غیر مجاز
• کاهش ناتوانیها و مرگ و میرها
• کاهش میزان جرائم و آسیب های اجتماعی
• ارتقای سطح سلامت جسمی و روانی بیماران
• بهبود عملکرد اجتماعی
• تسهیل بازگشت به نیروی کار و سیستم های آموزشی و تحصیلی

اگر هم چنان که در بعضی مطالعات نشان داده شده است. هزینه هروئین برای هر معتاد به طور متوسط روزانه ۵۰۰۰ تومان باشد با فرض حدود ۲۵۰ هزار معتاد مخارج مصرف هروئین این افراد بطور ماهیانه برابر ۵/۳۷ میلیارد تومان و سالانه ۴۵۰ میلیارد تومان خواهد بودکه رقم نجومی می باشد که رقم نجومی می باشد که می توان با آن هزاران پروژه اقتصادی و اجتماعی را اجرا کرد.

درمان اعتیاد با متادون

شناخت متادون :

متادون یک آگونیست صناعی خالص مورفین و محرک گیرنده است. این دارو به فرم خوراکی به صورت قرصهای ۵ و ۲۰ میلی گرم و شربت ۵ میلی گرم در حجم cc 250 و فرم های تزریقی به صورت آمپولهای ۵ و ۱۰ میلی گرم در بازار دارویی ایران موجود است.

درمان اعتیاد با متادون

متادون همچنین دارای عوارض سوء ای نیز می باشد که مهمترین آنها عبارت از :

• وابستگی فیزیولوژیک (که این دارو مانند سایر مواد مخدر در فرد وابستگی و نوعی اعتیاد ایجاد می کند).
• تهوع و استفراغ (در برخی از موارد)
• سرگیجه، احساس سبکی در سر
• تعریق شبانه و منگی
• تغییر در عادت ماهیانه
• کاهش اشتها که در اوایل مصرف معمولاً بسرعت مرتفع میشود.
• لطمه به سلامت دندانها

درمان اعتیاد با متادون

بیماران معتاد نسبت به مشکلات سلامت دندانها آسیب پذیر هستند. در مصرف کنندگان متادون هم چون سایر مواد افیونی ممکن است باعث کاهش بزاق دهان و در نتیجه پوسیدگی دندان شود.

لذا معاینه دهان و دندان و لثه ها بیماران با معاینه فیزیکی اولیه و معاینات بصری ضروری می باشد.

و اگر پوسیدگی ناشی از خشکی دهان است، میتوان به بیمار توصیه کرد که از آدامس بدون شکر یا آب لیمو رقیق شده با آب برای تحریک بزاق استفاده کند. همچنین لواشک، برگ هلو، زردآلو و آلو هم بسیار مفید هستند.

درمان اعتیاد با متادون

و یا می توان مواد حاوی شکر به متادون مصرفی افزوده نشود یا توصیه شود پس از مصرف خوراکی محلول متادون حاوی شکر، بیمار دهان خود را بشوید.

درمان اعتیاد با متادون

انواع درمان با متادون

متادون را در درمان اعتیاد برای دو هدف بکار برد در سم زدایی طی ۱۰ تا ۱۴ روز مقدار متادون بتدریج کاهش یافته و سپس قطع میگردد از آنجا که سم زدایی صرفاً پس از یک برنامه درمانی بلند مدت پیشگیری از عود می باشد و درمان کاملی تلقی نمی شود. پیگیری بعدی و پیشگیری از عود باید متعاقب آن طراحی و اجراء شود. مدت متوسط سم زدایی مورد قبول این پروتکل ۲ تا ۳ هفته می باشد در میان نگهدارنده مقدار دارو بتدریج افزایش داده میشود تا جایی که علایم ترک مشهود میباشد و ولع مصرف مواد غیر قانونی نیز به واسطه مصرف متادون به حداقل ممکن برسد. درمان نگهدارنده به مدت طولانی برای حداقل چندین ماه و معمولاً بیش از یکسال و گاهی مادام العمر انجام میشود. در کسانی که واقعاً به درمان نگهدارنده نیاز داشته باشند. در صورت قطع این درمان اغلب پس از مدت بسیار کوتاهی عود اتفاق می افتد و بیمار به مصرف مجدد مواد غیر قانونی روی خواهد آورد. بنابراین در صورت ختم درمان در اینجا افراد حفظ ارتباط با مرکز درمانی برای پیگیریهای بعدی و احیانآً شروع مجدد درمان ضروری است.

درمان اعتیاد با متادون

پیگیری بیمار و پیشگیری از عود

سم زدایی با متادون یا هر روش دیگری به خودی خود به معنای درمان اعتیاد نیست. پس از دوره سم زدایی بیماری می بایست پیگیری و از روش های دارویی و غیر دارویی برای پیشگیری از عود وی استفاده گردد. اگر این نگرانی وجود دارد که در مرکزی که اکثر بیماران بطور روزانه متادون دریافت میکنند. احتمال حفظ وضعیت پرهیز در بیماران تحت درمان با نالترکسون دشوار است. پس از درمان با نالترکسون بیمار را به مرکز درمانی دیگر ارجاع کرد.

درمان اعتیاد با متادون

درمان دارویی با نالترکسون برای پیشگیری از عود

• پیش از شروع درمان می بایست حداقل ۱۰ روز از آخرین مصرف متادون سپری شده باشد.
• بیمار می بایست طی این مدت از هیچ گونه ماده افیونی استفاده نکرده باشد.
• رعایت عدم مصرف مواد افیونی تا ۱۰ روز قبل از آغاز درمان با نالترکسان برای افراد مسن و کسانی که بیماری قلبی – روی دارند حیانی است.

درمان اعتیاد با متادون

مزایا و مشکلات درمان نگهدارنده با متادون

• مصرف مواد غیر قانونی را کاهش میدهد.
• زندگی بیمار را ثبات می بخشد.
• زندگی سازنده را ممکن می سازد.
• مصرف خود سرانه داروها را کاهش می دهد یا می کاهد.
• ارتکاب اعمال غیر قانونی می کاهد.
• رفتارهای پر خطر به خصوص تزریق مشترک که همراه با خطر انتقال بیماری های پاتوژن خونی همانند ایدز و هپاتیت است را کاهش میدهد.
• بیماری و مرگ و میر ناشی از مواد را کاهش میدهد.
• بنابراین درمان نگهدارنده با متادون برای فرد و هم جامعه ثمر بخش است. درمان نگهدارنده با متادون هر چند خود نوعی وابستگی به این دارو است اما مساوی با اعتیاد تلقی نمی گردد. زیرا فرد به سبب مصرف منظم این دارو از دور باطل، «مصرف تشنگی – خماری – جستجوی نوبت بعدی مواد – مصرف» رها می شود.

درمان اعتیاد با متادون

برنامه درمان نگهدارنده با متادون

برخورد واقع بینانه با مسأله اعتیاد و معتادین و پذیرش این نکته که ریشه کنی این معضل به دلایل بسیاری ممکن نخواهد بود باعث گردیده سیاست های کاهش آسیب به عنوان رویکردی بسیار مهم در درمان اعتیاد و کنترل بیماریهای پر خطر شایع میان معتادین و کسانی که دارای رفتارهای پر خطر می باشد مورد توجه جدی مراکز علمی و درمانی جهان قرار بگیرد.

درمان اعتیاد با متادون

مزایای استفاده از متادون برای زنان باردار

• از آسیب های ناشی از ناخالصی مواد غیر قانونی جلوگیری می کند.
• مقدار مصرف متادون مشخص و مصرف آن منظم است.
• از بروز دوره های خماری که میتواند باعث سقط ، کاهش رشد جنین یا مرگ درون رحمی شوند پیشگیری می کند.
• نارسی جنین را کاهش میدهد.
• بروز اختلال های رشد درون رحمی را کاهش میدهد.
• مراجعه برای مراقبت های دوران بارداری را افزایش می دهد . به طور کلی مقدار تجویز متادون در دوران بارداری باید باندازه کافی بوده تا باعث قطع استفاده مواد غیر قانونی شود.
• برای بسیاری از زنان باردار ممکن است تجویز متادون در دو دوز متادون در دو دوز منقسم روزانه ضروری باشد و توجه به وضعیت بالینی بیمار ممکن است انعطاف پذیری بیشتری در رابطه با مراجعه روزانه لازم باشد.
• در سوء مصرف و یا استفاده بدون مجوز و نظر پزشک ممکن است مصرف متادون موجب مسمومیت گردد که این مانند مسمومیت با سایر مواد افیونی است. خواب آلودگی – کومادیرسیون تنفسی و تنگی مردمکها

 گاهی مصرف متادون و یا سوء مصرف آن موجب مسمومیت می شود که آشنایی اتم می تواند برای زندانبانها مفید واقع شود.

درمان اعتیاد با متادون

علائم مسمویت با متادون

• تکلم بریده بریده
• راه رفتن بی ثبات
• اختلال در تعادل
• خواب آلودگی
• حرکات کند بدنی

درمان اعتیاد با متادون

در پایان اضافه می نماید هرچند برنامه استفاده از دارو جایگزین شربت تریاک در کشور در مراحل اجرایی قرار دارد و این دارو می تواند جایگزینی برای متادون گردد مسلماً پس از توزیع این دارو و بررسی عوارض و پیامدها و نقاط قوت آن می تواند ارزیابی دقیق تری در این خصوص داشت اما در مجموع می توان گفت سیاست کاهش آسیب و کاهش وابستگی به مواد مخدر امروزه جایگزین دیدگاهها حذفی و غیر علمی و غیر واقع بینانه برنامه مقابله ای سابق در مبارزه با مواد مخدر شده است.

امید است بزودی این رویکردهای علمی بتواند اثرات مثبت خود را نمایان سازد.

درمان اعتیاد با متادون