اجداد ما چگونه از آخرالزمان سیارکی جان سالم به‌ در بردند؟

در میان تاریکی، خاکستر و گرمای مرگ‌بار، جانور پشمالوی کوچکی در محیط جهنمی پس از بدترین روز موجودات زنده در تاریخ زمین جست‌و‌خیز می‌کند. او از میان لاشه‌ها عبور می‌کند و حشره‌ای را برای خوردن می‌گیرد و دوباره به پناهگاهش برمی‌گردد. اطراف او دایناسورهای مرده و درحال مرگ وجود دارد که برای نسل‌ها پستانداران را به وحشت می‌انداختند.این‌ها هفته‌ها و ماه‌های اول پس از برخورد سیارکی به عرض ۱۰ کیلومتر به سواحل منطقه‌ای است که اکنون مکزیک است. این سیارک با قدرتی بیش از یک میلیارد برابر قدرت بمب‌های هسته‌ای به زمین برخورد کرد و به عصر کرتاسه پایان داد. در سپیده‌دم عصر پس از این رویداد، یعنی عصر پالئوسن، جنگل‌ها در آتش می‌سوختند، سونامی‌ها سواحل را مورد هجوم قرار داده بودند و مقادیر عظیمی از سنگ‌های تبخیرشده، خاکستر و گردوغبار تا ارتفاع چند مایلی به هوا برخاسته بودند.اما دنیا تهی از حیات نبود. در میان بازماندگان، اولین نخستی‌سان شناخته‌شده یعنی پرگاتوریوس که شبیه آمیخته بین حشره‌خوار و سنجابی کوچک به‌نظر می‌رسید، درحالی‌که مطمئناً جمعیتش در پی این فاجعه جهانی کاهش پیدا کرد، موفق شد زنده بماند.زندگی پستانداران اولیه بلافاصله پس از برخورد سیارک و نابودی سه چهارم از گونه‌های زنده زمین، این چنین بود. فقط رویداد مرگ بزرگ (رویداد انقراض پرمین–تریاس) که ۲۵۲ میلیون سال پیش رخ داد، مرگ‌بارتر بود (هرچند تا این حد ناگهانی نبود) و ۹۵ درصد از حیات درون اقیانوس‌ها و ۷۰ درصد از حیات روی خشکی را از بین برد.این تصور وجود دارد که اولین نخستی‌سان شناخته‌شده یعنی پرگاتوریوس، یکی از بازماندگان برخورد سیارک با زمین بوده است.سیارکی که به دوره کرتاسه پایان داد، دایناسورهای معروفی مانند تیرانوسوروس و تریسراتوپس و نیز موجودات کمتر شناخته‌شده اما عجیبی مانند مرغ جهنم یا آنزو را از بین برد. دایناسورهای گوناگونی مانند دایناسورهای اردک‌منقاری، دایناسورهای گردن‌دراز و دایناسورهای زره‌پوش وجود داشتند و همه آن‌ها به سرعت از بین رفتند.در سایه پادشاهان و ملکه‌های کرتاسه پسین، پستانداران کوچکی مانند پرگاتوریوس وجود داشتند که بسیاری از آن‌ها کنام‌هایی را پر کرده بودند که امروزه به‌وسیله‌ی جوندگان اشغال شده است. اما چگونه این گروه متفرقه از موجودات به ظاهر آسیب‌پذیر ازجمله اجداد ما از این فاجعه بزرگ جان سالم به در بردند؟این سؤالی است که استیو بروست، نویسنده کتاب «ظهور و سلطنت پستانداران» و همکارانش در دانشگاه ادینبورگ در تلاش بوده‌اند پاسخ آن را پیدا کنند.یکی از مواردی که بروست بر آن تأکید می‌کند، این است که روز برخورد سیارک روز بسیار بدی برای بقای همه موجودات ازجمله پستانداران، پرندگان (دایناسورهای پرنده) و خزندگان بود. بروست می‌گوید: «این سیارک معمولی نبود، بلکه بزرگ‌ترین سیارکی بود که حداقل در نیم میلیارد سال گذشته به زمین برخورد می‌کرد. پستانداران هم تقریباً به همان سرنوشت دایناسورها دچار شدند.»بسیاری از پستانداران نیز از بین رفتند. سارا شلی، پژوهشگر دیرینه‌شناسی پستانداران در دانشگاه ادینبورگ می‌گوید در کرتاسه پسین تنوع بسیار بالایی از پستانداران وجود داشت. بسیاری از آن‌ها حشره‌خوارهای کوچکی بودند که روی درختان یا درون حفره‌های زمین زندگی می‌کردند.اگرچه همه پستانداران حشره‌خوار نبودند. پستانداران اسرارآمیزی به نام چندتکمیزه‌ایان نیز وجود داشتند که گرهک‌های عجیبی روی دندان‌های خود داشتند. شلی می‌گوید: «آن‌ها دندان‌های عریضی داشتند که زائده‌هایی روی آن‌ها قرار داشت و در جلو دندان شمشیرمانندی داشتند که تقریباً شبیه اره بود. آن‌ها میوه، مغزهای گیاهی و دانه‌ها را می‌خوردند.»گوشتخوارانی نیز وجود داشتند. یکی از بزرگ‌ترین آن‌ها در آن زمان دیدلفودون بود، از خویشاوندان کیسه‌داران که وزن آن به حدود ۵ کیلوگرم می‌رسید و تقریباً به اندازه یک گربه اهلی بود. شلی می‌گوید: «آناتومی جمجمه و نوع دندان‌های آن نشان می‌دهد جانور گوشت‌خواری بوده است که قدرت خرد کردن استخوان‌ها را داشته است.»بخش زیادی از این تنوع با برخورد سیارک نابود شد، طبق گفته بروست، از هر ده گونه پستاندار، حدود نُه گونه نابود شد و این امر فرصت بی‌سابقه‌ای برای بازماندگان مهیا کرد. بروست می‌گوید: «تصور کنید یکی از این اجداد کوچک پستانداران هستید، به اندازه موش و موجود کوچکی که زیر سایه‌ها پنهان شده است و این لحظه تاریخ زمین را تحمل می‌کنید. پس از آن، همه تی‌رکس‌ها و دایناسورهای گردن‌دراز از بین رفته‌اند و جهان برای شما آزاد می‌شود.»این انقراض جمعی زمینه را برای ایجاد تنوع عظیمی فراهم کرد که درنهایت نهنگ‌های آبی، یوزپلنگ‌ها، موش زمستان‌خواب، پلاتیپوس و البته ما را به وجود آورد.پستانداران اعصار متمادی را در کنار دایناسورها زندگی کرده بودند و عموماً کوچک بودند، مانند این ویلِولودون کوچک که در دوره ژوراسیک زندگی می‌کرد.اگرچه در ابتدا مشکلی کوچک وجود داشت: جنگل‌های جهان توسط آتش از بین رفته بودند و آسمان پر از خاکستر بود و جلوی نور خورشید را می‌گرفت و مانع از فتوسنتز گیاهان می‌شد. به‌گفته‌ی بروست، اکوسیستم‌ها درحال فروپاشی بودند. سطح زمین بسیار داغ بود و پس از آن زمستان هسته‌ای از راه رسید که میانگین دما در آن به مدت بیش از ۳۰ سال، حدود ۲۰ درجه سانتیگراد کاهش پیدا کرد. بسیاری از خطرناک‌ترین شکارچیان پستانداران از بین رفته بودند، اما شرایط زمین نیز برای زندگی به‌شدت نامساعد شده بود.پس پستانداران چه کردند؟اندازه کوچک بدناندازه بدن متوسط پستانداران که قبلا توسط رقابت دایناسورها و شکار محدود می‌شد، به دارایی ارزشمندی برای این جانوران نجات‌یافته از فاجعه تبدیل شد. بروست می‌گوید: «این پستانداران احتمالاً موجوداتی بودند که ظاهر و رفتاری مانند موش داشتند. آن‌ها که پیش از رویداد مذکور موجودات پراکنده‌ای بودند، در دنیای جدید فرصت شکوفایی پیدا کردند، زیرا به‌خوبی به شرایط بد پس از برخورد سیارک سازگاری داشتند.»اندازه کوچک آموزش آشپزی و مطالب جالب جدید...